قوانین لوله کشی
آشنایی با اصول کلی و قوانین لوله کشی ساختمان
شرحی بر اجرای تاسیسات ساختمان و استانداردهای لازم
لوله کشی ساختمان بخش مهمی از تاسیسات مکانیکی ساختمان محسوب میشود که وظیفه تامین , آب مصرفی , گاز مصرفی , گرمایش , سرمایش و تهویه مطبوع را برعهده دارد .
لوله کشی ساختمان نیز مانند هر صنعت دیگری از قوانین و استانداردهای خاص خود پیروی کرده و البته با پیشرفت و توسعه در هر تکنولوژی و علمی ممکن است قوانین قبلی اصلاح یا نقض شوند .
اما علمی بودن این صنعت باعث میشود که اکثرا اصول اولیه ثابت بوده و با تغییرات در متریال و نوع اجرای لوله کشی ساختمان این تغییرات اصلاح شود . زیرا علم و تکنولوژی فارغ از هرگونه دخل و تصرف خود را اصلاح میکند , و این به زمان و نوع کشف انسان برمیگردد , کی و کجا این مساله صورت بگیرد .
قوانین لوله کشی ساختمان و انواع آن
قوانین لوله کشی ساختمان برحسب هر نوع لوله کشی متغیر میباشد . مثلا در لوله کشی فاضلاب که وظیفه هدایت فاضلابهای ساختمان به چاه فاضلاب و اگو شهری را دارد , شیب بندی از اصول اولیه لوله کشی فاضلاب به حساب می آید , اما در لوله کشی آب به هیچ وجه مورد بحث نیست .
بطور کلی در ساختمانها انواع لوله کشی زیر اجرا میشوند و هرکدام قوانین ابتدایی خود را دارند .
لوله کشی آب , لوله کشی فاضلاب , لوله کشی شوفاژ , لوله کشی هواکش , لوله کشی گرمایش از کف , لوله کشی آتش نشانی و لوله کشی سیستمهای برودتی .
حال به بررسی اجمالی اصول اولیه در هر نوع از لوله کشیهای فوق میپردازیم .
قوانین لوله کشی فاضلاب
همانطور که در بالا گفته شد , وظیفه سیستم لوله کشی فاضلاب , هدایت و انتقال آبهای حاصل از شستشو به چاه یا فاضلاب شهری است .
شیب بندی مناسب را میتوان مهمترین ترفند در لوله کشی فاضلاب دانست که با نیروی جاذبه موجب انتقال آبهای کثیف در مسیری دلخواه میشود . غیر از شیب بندی , سایزبندی مناسب و اتصال اصولی بسته به نوع متریال لوله اتصالات از دیگر قوانین لوله کشی فاضلاب محسوب میشود .
در لوله کشی فاضلاب از نقطه شروع یعنی سیفونها و کفشورها به سمت خارج لوله کشی از سایز کم به قطرهای بزرگتر سایزبندی میشوند .
یک نکته مهم دیگر در فاضلاب کشی نیز لوله کشی افقی در کمترین طول ممکن است که تا حد ممکن بایستی رعایت شود . این مساله باعث خروج راحتتر و گرفتگی کمتر در سالهای آینده میشود .
در ساختمانهای بلندمرتبه , لوله کشی فاضلاب به سمت یک منهول و سپس یک چاه اصلی صورت گرفته و هر از چندی با پمپاژ کردن , فاضلاب را به سمت فاضلاب شهری هدایت میکنند . دلیل اینکار هم پس نزدن فاضلاب در صورت گرفتگی یک نقطه از لوله کشی است .
این انتقال بایستی طوری صورت بگیرد که اولا از ورود حشرات و جانوران موذی به داخل لوله کشی جلوگیری شود که با نصب یک اتصال دمپردارد میتوان این مهم را انجام داد .
مساله بعدی ممانعت از ورودی بوی نامطبوع فاضلاب به داخل آپارتمان و ساختمان است که این قضیه را با نصب سیفون در هریک از خروجیهای فاضلاب میتوان رفع نمود. سیفون یا شترگلویی یکی از مهمترین اتصالات در لوله کشی فاضلاب میباشند که با نگهداشتن مقدار معینی آب در خود مانع از نفوذ بوی بد با داخل محیط میشوند .
طراحی لوله کشی فاضلاب ساختمان
در خروجیهایی مانند فاضلاب ماشین لباسشویی و ظرفشویی که در دیوار قرار داشته و نصب سیفون مقدر نیست , لوله کشی این خروجیها به قسمتی از لوله کشی متصل میشوند که قبل از ورود به لوله اصلی یک سیفون در آنجا نصب شده باشد .
در جایگذاری لوله های اصلی فاضلاب نیز معمولا سعی میشود که این لوله ها در نزدیکترین نقطه ممکن به سرویس بهداشتی توالت صورت گرفته تا حداقل طول لوله کشی افقی را رعایت کرده باشیم .
طراحی لوله کشی آب ساختمان
لوله کشی آب برای رساندن آب از کنتور شهری , پمپ یا منبع آب به سمت شیرالات , پکیج , موتورخانه , آبگرمکن , کولر آبی و … صورت میگیرد . لوله کشی آب یک سیستم لوله کشی تحت فشار است .
طراحی لوله کشی آب میتواند در اجرای مناسب لوله کشی آب بسیار موثر باشد .
رساندن آب با فشار مناسب از اهداف این نوع لوله کشی است . سایزبندی و اجتناب از پیچ و خم زیاد و ترفندهای من در آوردی از اصول لوله کشی آب است .
مثلا عده ای در گذشته بر این باور بودند که اگر لوله کشی آب به سمت پشت بام رفت و سپس بین واحدها توزیع شود , فشار آب بیشتری در مصرف کنندها ایجاد میشود .
این کار یک عمل بیهوده و دور ریختن مقداری لوله اتصالات است .
در تمامی انواع لوله کشیها به حداقل رساندن طول لوله کشی و استفاده کمتر از اتصالات یک واقعیت عملیست , مگر در لوله کشی گرمایش از کف که آنهم موازین خود را دارد .
در لوله کشی آب گرم مصرفی یک لوله برگشت نیز به لوله اصلی متصل میشود تا با بازکردن شیر آب , بلافاصله آب در دسترس مصرف کننده قرار گرفته تا علاوه جلوگیری از هدر رفتن آب , انتظاری برای استفاده از آبگرم وجود نداشته باشد .
قوانین لوله کشی شوفاژ
لوله کشی شوفاژ چه از مبدا پکیج و چه از مبدا موتورخانه به سمت رادیاتورها یک لوله رفت دارد و یک لوله برگشت . گردش مناسب آب در این نوع لوله کشی مهمترین قانونی است که بایستی به هر نحوی اجرا شود .
لوله کشی شوفاژ یا گرمایشی یک لوله کشی تحت فشار است که تناسب و توزیع عادلانه میزان مشخصی از آب شوفاژ اصلی به تمام رادیاتورها فاکتور مهمی به حساب می آید .
سایزبندی و انشعاب گیری مناسب در طول لوله کشی هم ضروری است . دیگر مساله مناسب طول لوله کشی است که با توجه به قدرت پمپ و نحوه نصب آن محاسبه میشود . این نوع لوله کشی حتی به تعداد پره های رادیاتور و فاصله از مبدا هم بستگی دارد .
در برخی مواقع , با تغییر پارامترهای سیستم گرمایشی , ممکن است باعث شود که سایز لوله کشی برگشت از قطر لوله کشی رفت شوفاژ بیشتر شود که لوله کشی معکوس یا ریورس نامیده میشود .
نکات لوله کشی گاز
لوله کشی گاز ساختمان پس از رگلاتور آغاز شده و به مصرف کننده های خاص میرسد . پیش از اجرای لوله کشی از تهیه و ارایه لوله کشی گاز الزامی است . لوله کشی گاز با لوله اتصالات گازی مورد تایید شرکت گاز با جوشکاری برق متناسب اجرا , عایق کاری و در انتها با تایید بازرس گاز , اجازه تعلق کنتور گاز به مشترک صادر میشود .
قوانین لوله کشی گاز به غیر از موارد فنی گازرسانی که تقریبا همانند آب است , اصول سخت گیرانه تری دارد . علت آن هم به مخاطراتی دارد که در صورت غفلت در نوع اجرای لوله کشی ممکن است به جان انسانها در درجه اول و اموال آنها صدمه بزند .
گاز شهری فشاری بسیار بالا داشته که رگلاتور گاز جلوی هرساختمان فشار آنرا به مقدار بسیار کمی تبدیل میکند . علت این امر هم جلوگیری از افت فشار گاز در سیستم کل شهر است .
فشار گاز کپسول بخاطر متراکم بودن گاز در آن بسیار بیشتر از فشار گاز شهر بوده و به همین خاطر ژیگلورهای لوازم گازسوز شهری با کپسولها با یکدیگر متفاوت است .
قوانین لوله کشی آتش نشانی
لوله کشی آتش نشانی یا اطفای حریق برای ساختمانهای بیشتر از پنج طبقه ضروری بوده و برای دریافت پایان کار از شهرداری بایستی با نظارت سازمان آتش نشانی و طبق اصول و موازین خاصی اجرا شود .
لوله کشی آتش نشانی یک سیستم تحت فشار بوده و با استفاده از جوشکاری لوله اتصالات گازی با استاندارهای منخصر بفرد تحت نظارت اجرا میگردد .
